Den siste veka har frivillige frå Systrond sogelag, i samarbeid med Leikanger kommune, rydda skog på Henja. Innsatsen har vore stor, og mange traktorlass har vorte frakta vekk. Dette er første ledd i eit større prosjekt – Leikanger kommune har fått midlar frå Riksantikvaren til å skjøtta og formidla dette gravfeltet. Les meir
Ei fyldig sommarutgåve av sogebladet vårt, Systrendingen, går rett inn og presenterer framtida. Hermund Kleppa fortel om Kvinnafossen, det geografiske midtpunktet i den nye storkommunen frå 2020. Mykje historie er knytt til fossen og området rundt. Men sentrumspark vert det vel neppe plass til her?
Kor mange veit i dag kor Haonkasteinen, Flækahesten, Nepperthaug eller Ospedåtten er? No finn du svaret i artikkelen om dei tradisjonelle namna rundt om på Njøsafjellet. Her er mange gode spørsmål til bruk i framtidige quiz-konkurransar.
Aldersheimens Vener har sidan oppstarten i 1961 gjort ein viktig innsats for å lette kvardagen og skape trivsel til pasientane på aldersheimen og sjukeheimen og elles i kommunen. Og aktive bidragsytarar til underhaldninga 17. mai har dei heller ikkje vore redde for å trå til med.
Fiskeslepp i Svartavatnet, Leikanger i mellomalderen, avfallshandteringa si historie, at kommunistane stilte liste ved kommuneval og planane for tilrettelegging av gravfeltet på Henja er andre tema. Mykje god sommarlesing. Og inspirasjon til utforskande turar rundt om i kommunen, for å bli kjend med plassane og hendingane som er omtala i Systrendingen.
Dei som ikkje er abonnentar får tak i bladet på Små Livsgleder i Saften.
Vil du bli abonnent? Klikk deg inn på systrondsogelag.no og fyll ut webskjema, eller ta kontakt på systrendingen@systrondsogelag.no.
Årsmøtet for Systrond sogelag2017 vart halde på Amtsstova på Fylkesmannsgarden 14.05.2018 kl. 19.00. Knut Henning Grepstad vart vald som ny leiar for sogelaget.
Foto: Henning Hellebust, Røde Kors. CC by-sa-nc.
Knut Henning har vore aktiv i Sogelaget sidan skipinga. Han har hatt fleire oppgåver i laget, mellom anna ein periode som leiar. Han kjem no frå vervet som nestleiar. Han er også med i redaksjonen for Systrendingen.
Knut Henning er jurist, oppvoksen i bygda og interessert i lokalhistoria. Han er pensjonert byråkrat med mange års teneste i ulike roller i fylkeskommunen.
Knut Henning kan lettast møtast på e-postadressa khgrepstad@gmail.com eller på mobil: +47 958 00 153
Her er heile referatet frå årsmøtet: Les meir
Styret si årsmelding frå 2017 gir informasjon om aktivitetar og drift av Systrond sogelag. Her kan ein mellom anna lese om arbeidet med kulturminneplanen i Leikanger, utvikling av informasjonsskilt rundt om i bygda, bygdevandring, dugnadsarbeid, medlemskveldar og informasjonsmøte som var halde i 2017. Les meir
Søndag 1. oktober arrangerer Systrond sogelag ei kulturhistorisk vandring i samarbeid med Opplev Leikanger og Fruktbare dagar. Tema er kyrkjehistorie, og vi skal innom dei tre nedlagde kyrkjestadane frå mellomalderen i Leikanger – Hamre, Henja og Njøs. Knut Henning Grepstad er guide.
Arrangementet startar på Hamre. Alle møter opp ved Fruktlageret kl 13.00 og følgjer med guiden derifrå. Etter dette køyrer vi mot Henja. Her må folk parkere langs hovudvegen eller ved Henjahaugane barnehage, så samlast vi og går ein runde på Henja. Til slutt køyrer vi til Njøs for den siste etappen i vandringa. Her kan ein til dømes parkere ved forsøksgarden eller ved Statens hus.
Alle vil få informasjon undervegs om kvar og når guidinga startar på Henja og Njøs.
Sidan det vert ein del køyring, og kanskje vanskeleg å parkere rundt om i bygda, oppmodar vi alle til å samkøyre om mogeleg.
Har du vore på badestrondi ved fylkesmannsgarden på Nybø i sommar? I så fall har du kanskje sett at den gamle turkestova har fått nytt tak. Leikanger kommune gjorde grunnarbeidet, og sogelaget fekk med nokre dyktige karar på dugnad. Takk til Svein Helge Frækaland, Knut Dokken, Åsmund Espe og Lars Håkon Seim!
Her kan de sjå nokre bilete frå arbeidet:
På nytt er sumaren over oss att. Det gjekk fort frå jul til sumar i år også! Noko varme har me i skrivande stund hatt lite av, men det er berre å vera optimist! Medan me ventar, kan du kosa
deg med litt lokalhistorisk stoff.
Siste utgåva av Systrendingen er no på veg ut til alle abonnentane. Det er også mogeleg å kjøpe bladet på Små Livsgleder (bokhandelen) i første etasje i Saften på Hermansverk. Ønskjer du å få bladet i postkassen to gonger i året? Teikn eit årsabbonement på denne sida: Systrendingen.
I dette nummeret er det fire av dei mest trufaste skribentane som har boltra seg med ulikt
Systrondsstoff. Fyrst ut er Henning Rivedal som saman med svigerfar Kåre Risnes har dukka ned i ulike brønnar rundt om i kommunen. Me får historia til vassforsyninga i kommunen frå Kåre Risnes tok til å jobba i Leikanger kommune i 1959 og fram til han slutta i 1989.
Per Olav Bøyum, privatarkivar hjå Fylkesarkivet, presenterer oss for ei interessant brevsamling frå Gjerde. Breva er skrive av bergensaren Johan Nordal Rolfsen, som flytte til Gjerde i 1856. Rolfsen har skrive ei rekke brev til godseigar Hans K. Heiberg i Amla. Her får me innblikk i og kunnskap om mellom anna båtar og kommunikasjonsproblem på sjøen, men også arbeid og daglegliv i Gjerde. Og om bjørnen som var så glad i griser.
Kor mange kjenner til historia om bankranet på Leikanger? Knut Henning Grepstad tek oss med tilbake til slutten av 1800-talet, då denne dramatiske hendinga rysta bygda. Knut Henning fortel også historien om då det vart diskutert kor vidt Tinghus 1 skulle byggast med ungkarshyblar på loftet.
Og har de høyrt om Palnabjørka? Denne bjørka stod eit stykke innom Skrivareiki, rett ovanfor riksvegen. Bjørka vart freda i 1924, men måtte fellast i 1975 på grunn av vegarbeid. Hermund Kleppa fortel historia om bjørka.
I Kest vart dei ao, har me denne gongen fått refleksjonar frå tida på Systrond frå ekteparet Brit Olin og Jan Per Styve.
Med ynskje om ein god og varm sumar til alle lesarane våre!
Marit Anita Skrede
Redaktør for Systrendingen
18. april kl. 19 på Leikanger Fjordhotell inviterer Systrond sogelag, Leikanger kommune og Fylkesmannen i Sogn og Fjordane til ope møte og fotopresentasjon. Innleiar er Oskar Puschmann, landskapsgeograf ved NIBIO.
Puschmann har i fleire år reist rundt og fotografert det norske kulturlandskapet. Gjennom å samanlikne sine bilete med eldre bilete får han fram landskapsendringar på ein tydeleg og engasjerande måte.
Grinde-Engjasete er eit av 22 utvalde kulturlandskap i jordbruket i landet.
Gratis inngang.
Skiftende tider – skiftende traktor. Foto: Roald Lunde (1975) og Oskar Puschmann (2016)
Amtskontoret
Det blir halde årsmøte i Systrond sogelag onsdag 5. april 2017 kl 19.00 på Amtskontoret ved Fylkesmannsgarden/Nybø barnehage.
Underliggjande dokumentasjon for dei enkelte sakene vil bli utdelt på møtet.
Saker til Årsmøtet, må være styret i hende innan 3. april 2017.
Leiar og kontaktperson: Kjell Arne Valvik, leiar@systrondsogelag.no, mob: 406 12 120
«Amts Contoir»
Historisk og moderne flyfoto frå Leikanger. Skjermdump frå NRK
Leiar i Systrond sogelag, Kjell Arne Valvik, var lokal guide når NRK kom på besøk for å jobbe med eit lokalhistorisk prosjekt.
«Ved hjelp av lokalhistorikarar og historielag ynskjer vi å presentere bilete som viser utviklinga for ei lang rekkje kommunesenter og vekststader frå det vakre fylket vårt«, seier NRK på si heimeside. NRK samanliknar gamle flyfoto frå Kartverket og nye flyfoto. I artikkelen kan ein både lese om og sjå bilete frå Sogndal, Hermansverk, Gaupne, Øvre Årdal og Høyanger.
«Til liks med mange andre sentrumsstader er den mest dominerande endringa knytt til overgangen frå landbruk til sentrumsfunksjonar og andre næringar«, seier Valvik. «Kulturlandskapet er i endring, og det er særleg det sentrumsnære kulturlandskapet som har vore under sterkt press.»
